Geçtiğimiz hafta NASA, Ay’ın etrafına dört astronot gönderecek olan Artemis 2 görevi için Eylül 2025‘i, yarım yüzyıldan uzun bir süredir ilk kez Dünya’nın en yakın komşusuna ayak basacak olan Artemis 3 için ise Eylül 2026‘yı hedeflediğini açıkladı. Bu tarihler bir yıllık erteleme anlamına geliyor. NASA’nın Artemis ay programındaki gecikmeler ise bazı ABD Kongre üyelerini tedirgin ediyor. “ABD, Çin’i geçmeli”
Yeni Artemis fırlatma tarihleri, her bir uçuş için yaklaşık bir yıllık gecikmeleri temsil ediyor. Bu gecikmeler, 2022’nin sonlarında mürettebatsız Artemis 1 görevi sırasında beklendiği gibi performans göstermeyen NASA’nın Orion mürettebat kapsülünün ısı kalkanı gibi önemli Artemis donanımı üzerinde daha fazla çalışma yapma ihtiyacından kaynaklandı.
ABD Temsilciler Meclisi’nin Bilim, Uzay ve Teknoloji Komitesi, geçtiğimiz gün yeni Artemis planıyla ilgili bir oturum düzenledi ve çok sayıda üye gecikme konusundaki endişelerini dile getirdi. Komite Başkanı Frank Lucas Meslektaşlarıma Ay’a insan göndermekle ilgilenen tek ülkenin biz olmadığımızı hatırlatırım” dedi ve şu şekilde devam etti: “Çin, bir Ay görevi için aktif olarak uluslararası ortaklar arıyor ve 2030 yılına kadar Ay yüzeyinde insan astronotlara sahip olmayı hedefliyor.”
Komite Başkan’ı, ilk inen ülkenin Ay faaliyetlerinin açıklık ve şeffaflıkla mı yoksa daha kısıtlı bir şekilde mi yürütüleceği konusunda bir emsal teşkil edeceğinin altını çiziyor. Her iki ülke de Ay’ın güney kutbuna inmeyi hedefliyor. Buraya daha önce insan inmedi ve bu bölgede katı halde suyun olduğu biliniyor.
NASA, kendinden emin
Diğer bazı komite üyeleri de yeni Ay yarışının Çin ile daha geniş bir rekabetin parçası olduğunu ve ikinci olmanın ABD’nin ulusal güvenliğini tehlikeye atabileceğini vurguladı. Görüşmelerde söylenen bu cümle de aslında bunun bir göstergesi: “Çin’in 2045 yılına kadar uzayda küresel lider olarak ABD’yi geçme hedefi olduğu bir sır değil. Bunun gerçekleşmesine izin veremeyiz.“ Bazı üyeler uzayın “nihai askeri üstünlük” anlamına geldiğinin altını çiziyor. Öte yandan oturum sırasında tanıkların ifadeleri de alındı. Üzerinde durulan ana konulardan birisi de Artemis programının iddialı takvimi ve şeffaflıktan yoksun fiyat etiketi. NASA, 2012-2025 arasında Artemis program maliyetini 93 milyar dolar olarak raporladı. Ancak bütçenin çoktan aşıldığını daha önceki haberlerimizde sizlere aktarmıştık. Komite, NASA’dan ileriye dönük olarak net raporlar istiyor.
Oturumlar sırasında 2005-2009 yılları arasında NASA yöneticisi olarak görev yapan danışmanlık şirketi LogiQ’un eş başkanı ve kurucu ortağı Mike Griffin, Artemis programının bütünüyle yanlış olduğunu belirtiyor. Griffin, açıkça program hedeflerine ulaşmanın çok zor olduğunu ifade ediyor. Öte yandan NASA Başkanı Bill Nelson, geçtiğimiz hafta ajansın Ay hedeflerini tutturacağını ve Çin’in Ay yarışında ABD’yi geçemeyeceğini açıklamıştı.
