Bugün okullar kapanıyor. Pek çok gencimiz yoğun geçen bir yılın sonunda karnelerini alacak ve yaz tatili başlayacak. Lise son sınıf öğrencileri için ise her yıldan farklı bir heyecan söz konusu. Geçtiğimiz hafta Yüksek Öğretim Kurumları Sınavı’na girdiler ve sınav sonuçlarını bekliyorlar. Dolayısıyla öğrencilikleri son buldu. Aynı şekilde üniversitelerden mezun olan son sınıf öğrencileri için de öğrencilik evresi geride kaldı. Öğrenciliğin bitmesinin sosyal güvenlik sistemi açısından bir önemi var. Sağlık hizmetlerini anne – baba üzerinden alma konusunda öğrenime devam etmek ve yaş, iki temel şart. Ancak gençlerin endişe etmesine gerek yok, yaş sınırını geçmedikleri sürece öğrencilikleri bitmiş olsa da 2 yıl ücretsiz sağlık hizmetlerinden yararlanabilirler.
2016’da yapılan değişiklik öncesi liseden ya da üniversiteden mezun olan gençler mezuniyet sonrasında ebeveynleri üzerinden sağlık hizmeti almaya devam edemiyorlardı. Burada, yaş sınırı ve eğitime devam etme koşulu nedeniyle gençlerin gelir testine girerek GSS primini yatırması gerekiyordu. Değişiklik sonrasında söz konusu gençler için iki yıllık süreyle GSS prim muafiyeti getirildi. Böylece, liseden mezun olan genç 20 yaşını, üniversiteden mezun olan bir genç ise 25 yaşını aşmadığı sürece bu muafiyetten faydalanabiliyor.
Otomatik uygulanıyor
Lise veya üniversiteden mezun olan gençler için muafiyet otomatik devreye giriyor. Gençlerin başvuru yapması söz konusu değil. Dolayısıyla 2024 bahar döneminde mezun olan gençlerimiz için Sosyal Güvenlik Kurumu mezuniyet tarihi itibarıyla iki yıl muafiyet tanımlayacak. Bu sayede, yeni mezun gençler bir işe girmemeleri halinde söz konusu tarihe kadar sağlık hizmetlerinden ücretsiz olarak yararlanabilecekler.
1 Ocak 2012 itibarıyla genel sağlık sigortasının uygulanmaya başlaması ile Türkiye’de yaşayan herkes genel sağlık sigortası kapsamına girmiş oldu. Buna göre, sigortalı olarak çalışan veya bir sigortalının bakmakla yükümlü olduğu kişi statüsünde bulunan kişiler haricindeki herkesin sağlık hizmetlerinden faydalanabilmesi için genel sağlık sigortasına prim ödemesi gerekiyor. Uygulama yürürlüğe girdiğinde GSS primlerinin belirlenebilmesi için gelir testi yaptırılması gerekiyordu. Ancak zorunluluk tam olarak bilinmediğinden ve gelir testi yaptırması gerekenler bu testi yaptırmadıklarından gelir testi mağdurları söz konusuydu. Özellikle gençlerin mağduriyetlerinin giderilmesi için pek çok kez genel sağlık sigortası prim borcu yapılandırması ve kısmi af hayata geçirilmişti.
Gelir testinde kişinin yaşadığı hane içerisindeki kişi başına düşen gelir dikkate alındığı için, yeni mezun gencin bir geliri olmadığı halde ancak anne veya babasının geliri yüksek olduğunda bu gence prim borcu çıkıyordu. Söz konusu sorunu aşmak amacıyla pek çok gencin ikamet adresini değiştirdiği görülüyordu.
Yaş şartı önemli…
İki yıllık muafiyet uygulamasında dikkat edilmesi gereken bir nokta daha var. Buna göre, muafiyetin uygulandığı süre boyunca gencin 20 veya 25 yaşını geçmesi durumunda muafiyet iki yıl şeklinde değil, yaş sınırı geçilinceye kadar geçerli oluyor. Dolayısıyla gençlerimiz eğer mezuniyet sonrası 20 ya da 25 yaşını geçerlerse muafiyet o tarihte son bulacak.
Kendisi adına prim borcu olsa dahi gençlerin muafiyet süresince sağlık hizmetlerinden yararlanabilmesi mümkün. Bu durumda, prim borcu olan lise mezunu bir genç üniversiteyi kazanamadığında sağlık hizmetlerini anne babası üzerinden alamasa da 2 yıl süreyle ücretsiz sağlık hakkından faydalanabiliyor.
Genel sağlık sigortalıların bazıları primlerini kendileri ödüyorlar. Hiçbir sosyal güvencesi olmayanlardan gelir testi yaptırıp geliri limitin üzerinde çıkanlar aylık 600.08 TL ödeyerek sağlık hizmetlerinden yararlanabiliyorlar. Diğer yandan Bağ-Kur’lular da her ay kendi primlerini ödeyerek sağlık hizmetlerinden faydalanıyorlar. Bu iki grup eğer SGK’ya 60 günden fazla prim borçları olursa sağlık hizmetlerinden yararlanamıyorlar. Dolayısıyla bu durumdaki kişilerin prim borçlarını aksatmamaları gerekiyor. Kendi GSS primini kendisi ödeyenler ve Bağ-Kur’lular yılsonuna kadar SGK’ya 60 günden fazla prim borçları olsa dahi sağlık hizmetlerinden yararlanabilecekler. Ancak borçlu kişilerin yılsonundan sonra borçlarını ödeyerek sağlık hizmetlerinden yararlanmaları gerekecek.
